Elektrik Arkı Nedir?

ELEKTRİK ARKI NEDİR?

Elektrik arkı, gazların kıvılcım anında ortaya çıkması ile yüksek akım yoğunluğundan dolayı oluşan elektrik yükü boşalmasıdır. Bir elektrik ark patlaması; birbirine değmeyen iki iletken arasında hava aracılığıyla meydana gelen ısı ve ışık formundaki çok kısa süreli enerji boşalmasıdır. Ark parlamasına genellikle kısa devre neden olur, elektrik arkı kısa devre olarak da adlandırılır. Elektrik arkı parlaması, elektrikli ekipmanların çalıştığı her yerde ve her zaman meydana gelebilir. Bakım ve ya onarım sırasında, herhangi bir nedenden dolayı ekipman çalışmaz hale getirilmezse bir elektrik arkı oluşabilir. Elektrik arkının boşalması; elektrikli ekipmanın hasar görmesine neden olur. Bu hasarın oluşmasının nedeni; voltajdaki ani değişiklik ve ya kısa devre olabilir. Elektrik arkı parlaması en ciddi ve en az anlaşılan elektrik tehlikelerinden biridir. 

 Elektrik arkını önleme yöntemleri;

Kaliteli cihazları tercih etmek, eski makinaların belirli aralıklarla bakımlarını yapmak,

Düşük voltajlı devre kesicilerde ve ya tehlike arz eden alanlar için uyarı işareti bulunan levhalar yerleştirilmek,

Çalışanların kendilerini, koruyucu ekipmanlarla donatması ve iş güvenliği hakkında tam bilgi sahibi olmaları gerekir.

 

Elektrik Arkının Etkileri

Elektrik arkının güç ve yanma süresine bağlı olarak yüksek sıcaklıktan dolayı farklı fiziksel etkileri görülebilir.

Sıcaklık

Bir elektrik ark patlamasında 12.000 C sıcaklığa kadar bir sıcaklık artışı olasıdır. Arkın merkezindeki materyal buharlaşır ve elektrotlar arasında iletken bir bağlantıya sebep olur.

Arktan kaynaklı ısı enerjisi insanı çok uzak mesafeden bile ciddi yanıklara sebep olabilir ve ya öldürebilir.

Elektrik arkının yoğunluğuna bağlı olarak ısı radyasyonu, etrafındaki yanıcı maddeleri de alevlendirebilir. Oluşabilecek erimiş metal sıçramaları yangın riskini arttırır.

Mekanik

Elektrik arkının gelişimi sırasında diğer bir fiziksel reaksiyon ise 5-15 ms arasında 0,3 MPa ‘ya varan devasa bir basınç dalgasının oluşmasıdır. Mekanik enerjisi genelde patlama şeklinde ortaya çıkar. Eğer kesintisiz basınç dalga yayılması oluşmazsa, elektrik donanımını ve çevresindekileri yok etme riskine sahiptir. Kapılar ve kaplamalar patlayabilir, borular ve ekipmanlar parçalanabilir.

Ses

Elektrik ark patlaması ile 160 dB ‘e varan ses basınç seviyesine ulaşılabilir. Bu da insanların işitme kaybı yaşamasına sebep olabilir.

Işık

Gözlere oldukça zarar vermektedir, körlüğe kadar sebebiyet verebilir. Eğer ışık enerjisi çok yüksek ise ciddi yanıklar meydana getirir. Korunmak için gözlere bir patlama anında zarar vermeyecek koyuluğa sahip ve ilgili standartlara uygun elektrik ark koruyucu başlıkları kullanılmalıdır.